zaterdag 3 december 2022

Zwammen met een verrassing

Zwammen, het waren er dit jaar toch veel meer dan ik had verwacht. 
Omdat ik mij wil beperken tot twee posts over zwammen betekent het dat ik om te beginnen in de meeste gevallen niet meer dan één plaat per soort kan plaatsen. 
In de tweede plaats wordt deze post toch weer iets langer dan ik van plan was.

Als startfoto heb ik gekozen voor een plaat van een wit oorzwammetje (Crepidotus variabilis sl), 
een soort die ik zowel in Leyduin als in de Amsterdamse Waterleidingduinen tegenkwam.

Ik begin deze novemberreeks weer in Leyduin waar ik al direct na de parkeerplaats in het grasland een opvallend geel zwammetje zag:
Het is een dooiergele mestzwam (Bolbitius titubans).
In deze vorm vind ik hem mooier dan wanneer de hoed helemaal ontwikkeld is.
Het was een veelbelovend begin van de dag, te meer omdat ik deze soort nog nooit eerder had gezien.
Geweizwammetjes vind ik altijd een uitdaging.
Deze keer vond ik ook een alleenstaand exemplaar in plaats van voornamelijk overbevolkte gemeenschappen van geweizwammen.
Bij dit kleine gewone donsvoetje (Tubaria furfuracea) is het donzige voetje niet te zien, 
zoals dat bij de wat grotere exemplaren wel het geval is.
Dit zwammetje vond ik mooier.
Het is herfst en dat is aan de kleuren goed te zien.
Een kleurig blaadje achter dit hazenpootje (Cropinopsis lagopus) versterkt het herfstgevoel.
Niet veel later werd ik ook weer verwend met kleine stinkzwammetjes
Er hebben zo te zien nog geen vliegen of andere insecten gesmuld van het glanzende laagje.
Een stinkzwammetje zorgde ook nog voor dit fraaie herfstbeeld.
 Sommige soorten die ik in Leyduin verwacht had ontbraken, 
maar ik kon alleen maar tevreden zijn met wat er wel te vinden was.
Op deze soort had ik stilletjes ook gehoopt:
een kopergroenbekerzwammetje (Chlorociboria aerogunosa).
Ze zijn zo klein, dat ik met tussenringen aan de slag ben gegaan.
Ik heb zo een heleboel platen van deze soort kunnen maken.
Na veel wikken en wegen is mijn keus op deze plaat gevallen, 
omdat hij wat afwijkt van wat ik meestal laat zien.
Ik ben benieuwd of hij in de smaak valt.
Toen ik deze soort zag dacht ik onmiddellijk dat dit zwammetje zelf de vorm van een paddenstoel had.
Natuurlijk is er sprake van gezichtsbedrog maar dat doet er verder niets aan af.
Volgens mij is het een waaierkorstzwam (Stereum subtomentosum).
De waaiervorm versterkt dit gevoel.

Na Leyduin waren de Amsterdamse Waterleidingduinen weer aan de beurt.
Het volgende overzicht is samengesteld uit de beelden van een drietal zoektochten.
Doel nummer 1: zwartwordende wasplaatjes (Hygrocybe conica).
Ik was nauwelijks in de omgeving gekomen waar ik ze andere jaren had gevonden of het was al prijs.
Het was weliswaar een zwammetje in de laatste, zwarte fase maar daardoor hoopte ik ook de jongere varianten te vinden met natuurlijk de fraaie rode puntmutsjes.
De mooiste werd echter de overgangsfase tussen rood en zwart.
Een heel klein rood zwammetje stond naast een "damhertendropje".
Je kan op deze manier goed zien hoe klein het zwammetje was.
En over damherten gesproken, vlakbij mij stond een groot hert uitbundig wat struiken te bewerken met zijn gewei.
Aan de overkant van het kanaaltje waar ik naar zwammetjes zocht hoorde ik twee damherten met hun geweien tegen elkaar knallen.
Ik besteedde er eerst geen grote aandacht aan, want ik had al heel wat van de bronst gezien.
Het bleef echter maar doorgaan.
Daarom besloot ik om toch maar te proberen dichterbij te komen.
Ik kon het kanaaltje via een dammetje oversteken in de hoop dat ze nog even door zouden gaan.
Onderweg even mijn macrolens verwisseld voor mijn telelens en eropaf.
De damherten wilden van geen ophouden weten en vochten of hun leven ervan afhing.
Ik kreeg genoeg tijd om de positie uit te kiezen die ik wilde, want de herten hadden alleen maar oog voor elkaar.
Uiteindelijk accepteerde er een zijn verlies en ging er razendsnel vandoor.
Tot mijn verbazing bleef het andere hert niet kalm en bekaf achter, genietend van zijn zwaarbevochten overwinning, 
maar achtervolgde de verliezer met een noodgang verder het bos in.
Het gevecht had zeker zo'n 10 minuten (!) geduurd.
Zo lang had ik het nog nooit gezien.
De bronst was voor mijn gevoel allang voorbij, maar dit was een volslagen onverwacht toetje.
Wat een verrassing, wat een sensatie!
Ik beperk mij hier tot twee platen omdat het nu tenslotte om zwammen gaat.
De lenzen werden weer verwisseld, de adrenaline zakte weer tot een normaal niveau (denk ik) en ik ging weer terug naar de serene rust van de zwammetjes.
Er stonden enkele piepkleine wasplaatjes die met hun rode kopjes nauwelijks boven het maaiveld uitstaken.
Vergelijk de grootte maar eens met de grassprieten.
Papegaaizwammetjes, die ook tot de wasplaatjes behoren, hebben deze post niet gehaald. 
Vorig jaar was dat wel het geval, maar nu moeten ze wijken voor andere soorten zoals deze gele trilzwam (Tremella mesenterica) die ik meerdere keren tegenkwam.
Dit vind ik een curieuze soort, een gele knotszwam (Clavulinopsis helvola sl).
Bijzonder van vorm vind ik hem niet, maar omdat er een flink aantal groeide was ik toch wel nieuwsgierig wat ik daar zag.
Het bleek zowaar een zwammetje te zijn dat matig algemeen langs bosranden voor kan komen.
Dit is andere koek, overduidelijk een bekende zwam.
Vliegenzwammen (Amanita muscaria) kom ik niet zo vaak tegen in de AWD, maar tijdens deze tocht vond ik een groepje van een vijftal prachtige gave zwammen op een voor mij onverwachte plaats.
Ok, ik liep niet langs gebaande paden, 
maar ik had wel geluk dat ik ze in zo'n verborgen deel van een voor mij vertrouwd gebied vond.
Deze vond ik nog mooier.
De velumresten, de stippen,  maakten onder meer het verschil.
Als een passend besluit van mijn eerste zwerftocht vond ik nog een stukje hout met kopergroenbekerzwammetjes.
Na wat stoeien met onder meer tussenringen en composities rolde deze plaat er als de mooiste uit.
Bedenk hierbij dat het zwammetje 1-2 mm groot is.
De volgende twee tochten leverden de resterende 12 beelden op.
Als je weet waar je ze zoeken moet heb je een kleine kans om deze buitengewoon kleine zwammetjes te vinden.
Ze heten myxomyceet indet (Myxcomycota indet) en behoren tot de slijmzwammen.
Op hun beurt horen ze bij de familie Trichiaceae (draadwatjes)
Ze beginnen als oranje bolletjes en veranderen bij het ouder worden in de vorm die hierboven is te zien.
Bij enkele exemplaren aan de rechterzijde is een min of meer harig uiterlijk te zien, 
waardoor ze de naam draadwatje gekregen hebben.
Het zal geen verrassing zijn dat een macrolens en enkele tussenringen nodig zijn om dit soort plaatjes te maken.
Op een vochtige, liggende stam zag ik deze zwam.
Is het een knoopzwam, trilzwam (bijvoorbeeld een kerntrilzwam) of wellicht een andere soort?
Wie het weet mag het zeggen.
Als je geen idee hebt wat dit is word je ongetwijfeld verrast.
Het is een zwam die rupsendoder (Cordiceps militaris) heet en die zich voedt met de poppen van vlinders.
Ze worden 2-3 cm groot.
Een gewoon donsvoetje heb ik hierboven ook al een keer laten zien, 
maar ik vind dat het ook hier een plaats verdient.
Een behoorlijk algemene soort is dit echte judasoor (Auricularia auricula-judae).
Als je een losliggende tak vindt waarop ze groeien kan je vaak de positie kiezen die je het beste bevalt.
Zo gezegd zo gedaan.
Het kan voorkomen dat je jarenlang geen witte oorzwammetjes ziet, 
maar dit jaar trof ik ze op meerdere plaatsen aan en dit jaar dus ook in de AWD.
Paarse knoopzwammen (Ascocoryne sarcoides sl) zijn tamelijk algemeen.
Het is soms wel lastig om er een mooie plaat van te maken, zeker als ze nog erg klein zijn.
En dan iets heel anders en veel groters: een vermiljoenzwam (Pycnoporus cinnabarinus).
Ik zag hem al van een grote afstand door zijn niet te missen rode kleur.
Daarna kwam ik deze zwam tegen, eveneens nogal opvallend.
Het blijkt opnieuw om een vermiljoenzwam te gaan.
Bij het ouder worden blijkt dat de zwam vanuit de kern naar buiten toe steeds bruiner wordt waardoor dit patroon is ontstaan.
Dit formaat is weer heel wat kleiner en hoort bij een schubbige bundelzwam (Pholiota squarrosa).
En zo kom ik bij het zwammetje dat het zwammenjaar 2022 bij mij mag afsluiten:
een amethistzwam (Laccaria amethistina).
Ik vond een aantal van deze zwammetjes tussen een dicht dek van bladeren in het Beukenlaantje.
Het leek die ochtend wel bladeren te sneeuwen, terwijl de zon scheen.
Het stelde mij in staat dit sfeervolle plaatje te maken als afronding van een voor mij geslaagd paddenstoelenjaar.

Het is een lange post geworden.
Ik hoop dat de lengte geen beletsel is geweest om het tot het eind vol te houden.
Volhouders, bedankt!

Ik wil bovendien iedereen bedanken die mijn blog in 2022 tot dusverre heeft gevolgd en in het bijzonder degenen die ook een reactie hebben achtergelaten.
Het zorgt ervoor dat ik mijn motivatie om te blijven bloggen niet verlies.

14 opmerkingen:

  1. Hello Kees
    Unfortunately I didn't get to photograph mushrooms this year, when I was out with Ylva I saw beautiful mushrooms, but if I squatted down a little or got on my knees, I either had a small dog on me or between the mushrooms ..;-)) still very little time, but I see very nice specimens with you and know what I have to do next mushroom season, great pictures
    Greetings Frank

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hallo Kees, prachtig. Allemaal juweeltjes. Wat een grote diversiteit laat je hier weer zien. Gr. Ben

    BeantwoordenVerwijderen
  3. geweldig wat mooi en zoveel Kees ik heb genoten jammer dat zer allemaal zo laag bij de grond groeien maar dit is genieten voor mij.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Incredibly colorful and beautiful pictures of varying motifs. Fun to watch!

    Ottar

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hoi Kees,

    Wat een prachtige verzameling heb je bij elkaar geschoten, een enorme variatie. Enkele soorten kwamen me bekend voor, maar het merendeel is voor mij absoluut onbekend terrein. Je hebt ze niet alleen mooi op de plaat gezet, maar je tekst erbij verraadt een heleboel kennis van paddenstoelen, je ontpopt je zo langzaamaan tot een ware mycoloog. Het gaat te ver om alle soorten te benoemen daarom licht ik er enkele uit. De tweede, die dooiergele mestzwam lijkt wel een tulp, ik zou hem misschien niet eens als paddenstoel herkend hebben. Het geweizwammetje en donsvoetje prachtige composities en kleuren.Dat eerste kopergroenbekerzwammetje is mooi maar jammer dat de onscherpe paddenstoel daaronder net het steeltje overlapt. Ik vind die tweede kopergroen enz. verderop qua compositie net wat mooier. Heel bijzonder die draadwatjes, ik zag ze vaker in blogs voorbij komen, maar nu weet ik ook waar de naam vandaan komt. Tenslotte die amethist, dat is werkelijk een plaatje. Schitterend geheel.

    Groeten,
    Ad

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hoi Kees.

    Geweldige soorten laat je zien van de Zwammen.
    Erg mooi.
    Ik vind ook de herten heel mooi.

    Groettie van Patricia.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hoi Kees
    een rijkelijke serie paddenstoelen erg mooi,
    groetjes Herman,

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hai Kees,

    Tsjonge, wat een geweldige verzameling weer zeg. Prachtige exemplaren en het lijkt wel of je een steeds geoefender oog hebt ontwikkeld om ze te vinden. Zo'n vliegenzwam is een eitje om te spotten, maar al dat kleine grut ontdekken vind ik toch wel heel knap. Als je ze dan ook nog zo fraai weet vast te leggen, dan stijgt mijn bewondering. Want als er iets opvalt aan deze serie, is het dat je bijna overal zo'n mooi rustig beeld hebt weten te creëren. Vergelijk deze post maar eens met een zelfde soort post van een jaar of 3 terug en je zult de verschillen zien. Ik heb er zeer van genoten in ieder geval en het was zeker geen straf om dit lange blog helemaal te bekijken en te lezen. Ik denk dat het enorm scheelt dat er maar 2 foto's per soort in zijn opgenomen en dat is een zeer goede keuze. Less is more.

    Groet,
    René

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ha Kees,
    Wat veel verschillende zwammen, en veel die ik nog nooit gezien heb. Jij hebt er waarschijnlijk in de loop der jaren steeds meer ervaring mee gekregen, zodat je ook piepkleine zwammetjes als het kopergroenbekerzwammetje en de draadwatjes opmerkt. En dan is zien nog één ding, maar op de plaat zetten toch een extra uitdaging. Knap gedaan!
    Witte oorzwammetjes heb je er ook zo mooi op. Die heb ik 1 keer gezien, maar toen was het al te donker voor een behoorlijke foto. Ben ze daarna nooit meer tegen gekomen.
    Kortom: ik neem m'n petje af voor dit gevarieerde blog.

    Hartelijke groet, Corrie

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Hoi Kees,
    Een prachtige reeks met al die zwammen. Ziet er goed en mooi kleurrijk uit.
    Je hebt hele bijzondere gevonden en mooi gefotografeerd. Vind die op foto 7 heel bijzonder zo. Lijkt wel en kromme lucifer. Knap gedaan allemaal.
    Die strijdende herten zijn ook super gaaf.

    Groeten, Marco

    BeantwoordenVerwijderen
  11. hallo Kees, wat een soorten aan zwammen heb jij gezien en vastgelegd. En ook die hele kleintjes heb je mooi kunnen fotograferen. Je laat hier ook erg veel soorten zien die ik dit jaar niet heb gezien, of niet op de foto heb gezet. En zelfs soorten die ik helemaal niet ken. Erg leuke verzamelblog
    groetjes Ghita

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Hoi Kees.
    Wat 'n mooie serie heb je gemaakt en ook nog veel verschillende soorten. Mooi die Damherten in gevecht.
    Groetjes Loes

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Hoi Kees,
    Wow, wat een serie. Heel knap fotowerk!
    Heel bijzonder die dooiergele mestzwam. Hij komt ook mooi uit op de foto. Het enkele geweizwammetje is mede door de vurige achtergrond prachtig!. De kleine inktzwam doet me altijd aan chocola denken tot ik de naam goed lees: kleine STINK.... gelijk is me de lust in chocola vergaan. De foto's zijn wel weer heel geslaagd. De foto's van de kopergroenbekerzwammetjes zijn prachtig, vooral die tweede, meesterlijk! Het zijn teveel foto's om allemaal apart te noemen, maar de vliegenzwammen, donsvoetjes, wasplaten, judasoren en vermiljoen zwam, spreken me erg aan! Je laatste foto heeft echt de wowfactor, wat een kleur!
    Groetjes,
    Maria

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Hallo Kees, man wat een prachtig post! De actiefoto's van de fuut en zwaan zijn super. Ook de serie met de zwammen wow. Ik ben weer zeer onder de indruk. Prachtig om te zien.
    Bij deze wil ik jou en je dierbaren fijne feestdagen wensen en voor het nieuwe jaar een goede gezondheid, vrede en veel mooie waarnemingen die je weer mooi op de foto kan zetten.
    Groeten,
    Roos

    BeantwoordenVerwijderen