dinsdag 24 november 2020

Drents-Friese Wold


In eerdere posts heb ik al het een en ander van de vakantie, die ik met mijn vrouw in september in Drenthe en Friesland heb gehad, laten zien.

Het was herfst, dus de tijd van de paddenstoelen en zwammen.

Toch zal ik mij hier niet toe beperken.


Een eerste voorbeeld is het hiernaast afgebeelde grasklokje (Campanula rotundifolia) dat in die omgeving redelijk vaak te zien was.



Het loont de moeite om de beelden in de vergroting te bekijken.

Maar…… de lightbox werkt bij mij in Google Chrome niet. 

Als je ze toch groter wilt zien moet je stuk voor stuk op elke foto klikken.

Bloggers wegen zijn nog steeds ondoorgrondelijk.

Geschubde inktzwammen waren er veel te vinden, zoals ik al eerder heb laten zien.
Zandblauwtjes (Jasione montana) waren naast de grasklokjes de bloemen die ik in die omgeving het meest fotogeniek vond.
Een bijzondere soort vind ik deze gatenzwam, die een doorkijkje door de hoed biedt.

Ik heb geen idee hoe deze zwam heet, maar daar ging het mij ook niet om. 

Ik vond het een mooi voorbeeld van verval dat bij het najaar hoort.


Een vliegenzwam mag in het geheel natuurlijk niet ontbreken.
Ze kwamen in het hele gebied waar we zijn geweest - vooral Holtingerveld, het Drents-Friese Wold en Dwingelderveld - veel voor.

Dit zou een roodbruine slanke amaniet (Amanita fulva) moeten zijn.

Een kleverig koraalzwammetje heb ik al vaker laten zien.
Het valt toch al op door de oranjerode kleur, maar nu ook omdat het groeide op een dwarsdoorsnede van een omgezaagde boomstam.

Als je in Drenthe bent is de kans groot dat je hunebedden ziet. 

Een voorbeeld mag hier niet ontbreken.

Een schaapskudde kom je op de heide wel vaker tegen.

Maar hoe vaak zie je dat de herder de kudde op de fiets begeleidt?

Hij vertelde dat hij de kudde langs dit pad van het ene weidegebied naar een ander bracht.

Hoe wil je opvallen?
Kijk eens omhoog terwijl de rest van de kudde omlaag kijkt.

Dit zwammetje wordt kleine bruine bekerzwam (Humeria hemisphaerica) genoemd.
Het model beviel mij wel.

Rood met witte stippen, bij iedereen bekend.
Maar zo kan het ook, rood zonder witte stippen.
Wanneer vliegenzwammen uit de grond omhoog komen zijn ze bedekt met een witte laag.
 Bij het groeien barst die laag waardoor de "stippen" ontstaan.
Bij een forse regenbui blijken de stippen van de hoed af te kunnen spoelen.
Een sfeerplaatje.
Als een zwam omvalt kan je de onderkant van de hoed goed zien.
Ook op deze manier vind ik ze mooi.
Jawel, daar is het kleverige koraalzwammetje weer.
Het was te mooi om te negeren.
Ze nodigden uit tot experimenteren.
Op de heide en de naburige zandgronden liepen soms mestkevers, helaas niet druk bezig met het voortduwen van bijvoorbeeld een konijnenkeutel.

Een absolute schoonheid vind ik de rups van een meriansborstel (Calliteara pudibunda).
Hij had een opvallende plek gevonden op een kale tak.

Nog een laatste zwammetje, opnieuw een roodbruine slanke amaniet.
Er waren veel meer soorten in de bossen te vinden, maar ik beperk mij tot de soorten die ik nu en eerder heb laten zien.
Deze bloemetjes zullen alleen bij de liefhebbers bekend zijn.
Ze horen bij de rode bosbes, beter bekend als vossenbes (Vaccinium vitis-idaea).

De rode bessen zijn in de herfst rijp.

In Noord-  en Midden Europa worden ze op grote schaal geplukt, in Nederland veel minder.

Ze smaken een beetje zurig.
Als ze tot een saus verwerkt zijn smaken ze uitstekend bij bijvoorbeeld wild.
Tot besluit nog twee beelden van een grasklokje.
In de vroege ochtend bleek dat de temperatuur 's nachts behoorlijk gedaald was.
De bloemetjes waren bedekt met druppels.
Een passend besluit van een geslaagde week in het Drents-Friese landschap.

De volgende keer weer aandacht voor - onvermijdelijk - paddenstoelen en zwammen.

zaterdag 14 november 2020

Damhertenbronst 2020

 

Na vele jaren de bronst gevolgd te hebben heb ik het vorig jaar aan mij voorbij laten gaan.
Dit jaar leek het mij toch de moeite waard om het weer eens te volgen in de hoop wat bijzondere momenten mee te maken.
Ik werd op mijn wenken bediend.
Ook al is het ondoenlijk om de sfeer via de beelden volledig over te brengen, ik ga toch een poging doen.
Een onvermijdelijk gevolg zal zijn dat het een lange post wordt.

Het loont de moeite om de beelden in de vergroting te bekijken.

Maar…… de lightbox werkt bij mij in Google Chrome niet. 

Als je ze toch groter wilt zien moet je stuk voor stuk op elke foto klikken.

Bloggers wegen zijn nog steeds ondoorgrondelijk.


De mannelijke herten vlaggen regelmatig om hun territorium af te bakenen.
Ze laten dan geurstoffen achter om de concurrentie te waarschuwen.
Daarnaast maken ze een bronstkuil die ze rijkelijk besproeien met hun urine.
Er kan daar dan een penetrante geur hangen waarop bovendien veel vliegen afkomen.
Het is maar van welke deo je houdt.

Tijdens een wandeling met mijn vrouw stuitten we op een plek waar ik de bronst nog niet eerder had gevolgd.

We zagen dit hert rustig teruglopen naar zijn bronstkuil nadat hij druk was geweest met hindes achterna zitten.
Vanaf duintoppen liet hij al burlend horen dat hij hier de baas was.
Van verschillende kanten werd er teruggeburld, als het ware protesterend.
Zoals bekend kan de kleur van de herten enorm verschillen, zoals uit de volgende beelden ook zal blijken.
Het burlen is belangrijk om de concurrentie te imponeren en de hindes te lokken.
Ze waren er dan ook flink druk mee.
Een tweetal flink uit de kluiten gewassen herten daagde elkaar uit.
Ze beloerden elkaar, namen elkaar de maat en besloten dat ze te veel aan elkaar gewaagd waren.
Ze gingen elk een andere kant op, helaas geen gevecht.
We hoorden wel gevechten maar konden er maar weinig van zien.

Het smaakte naar meer, dus dan kan je maar een ding doen.
De volgende dag op tijd terug.
Op de weg ernaartoe kwam ik al gauw burlende (ik blijf burlen gebruiken in plaats van het schijnbaar correctere knörren) herten tegen.
Ik liep voorzichtig het gebied waar ik de vorige dag geweest was weer in, waarbij het mij opviel dat de herten zich nauwelijks iets van mij aantrokken.
Overal zag ik herten die bij hun bronstkuil stonden, waarbij de bronstkuilen als het ware kringen vormden om het gebied waar ze allemaal hun plaats wilden veroveren.
Hoe dichter ze bij de  "inner circle" kwamen hoe hoger hun plaats in de rangorde.
Dat er dergelijke kringen waren had ik nog niet eerder gemerkt.
Geen twijfel mogelijk, dit was het centrum - het zogenaamde lek - waar ieder zichzelf respecterend mannelijk damhert een plaats wilde hebben.
Hindes lopen voorbij, op zoek naar een geschikte partner.
Of ze blijven bij het plaatshert als ze zich daar prettig bij voelen.
De grootste herten zijn nooit alleen.
De concurrentie is groot en zal iedere kans aangrijpen om een hinde te veroveren. 
Bovendien zal zo'n plaatshert regelmatig uitgedaagd worden en vooral aan het eind van de bronst - als zijn krachten zijn afgenomen door gevechten en een tekort aan eten - zullen de op een paring beluste uitdagers proberen hun kansen te pakken.
Voortdurend werd er geburld, van alle kanten, en regelmatig hoorde ik de geweien op elkaar kletsen, maar het was dan óf te ver weg óf teveel verscholen achter begroeiing.
Maar plotseling, vlak voor mijn neus, barstte het geweld los.
Een fascinerend gezicht.
Ze waren aan elkaar gewaagd, veel gesnuif, strak gespannen spieren, gekromde ruggen, alsmaar rond draaiend.
Ik was goed verscholen achter een duintje aan de buitenrand van het lek en zat op de eerste rij.
Ik was de enige toeschouwer, terwijl er minstens 100 herten - zo te zien allemaal min of meer in staat van opwinding - in de buurt waren.
Andere herten negeerden het duellerende tweetal volledig.
Sterker nog, verderop vond ook een gevecht plaats, terwijl het geburl aan alle kanten om mij heen klonk.
Opnieuw een tweetal dat wilde vechten om een betere plaats in de hiërarchie.
Ze draaiden om elkaar heen, begluurden elkaar vanuit hun ooghoeken, maar gingen het gevecht aan op een plek die voornamelijk schuilging achter begroeiing.
Jammer voor mij.
Terwijl mijn aandacht volledig getrokken werd door de gevechten was er op een meter of vijf naast mij een hert komen staan, de gevechtsgronden op zijn gemak maar geïnteresseerd observerend.
Het beviel hem want hij ging er ogenschijnlijk rustig naartoe.
In het dal had een hert een vijftal hindes om zich heen verzameld.
Hij moest wel goed opletten want af en toe ging er een op stap.
Als hij er dan achteraanging moest hij ook nog in de gaten houden of er geen andere herten in zijn domein kwamen.
Even nadrukkelijk burlen moest daar dan bij helpen.
Een opvallend en tegelijk grappig detail hierbij is dat ze tijdens het burlen voortdurend met hun kwast zwaaien.
Als je nog zo klein bent mag en kan je alleen maar toekijken.
Kalfjes van dit jaar wisten niet zo goed raad met alle bronststress.
Blatend, klagend, liepen ze rond.
Ze zochten als het ware troost bij elkaar. 
Sterk, mooi en uitbundig burlend.
Helaas voor hem voor de show, want er kwamen nauwelijks hindes bij hem langs en de concurrentie had ook al geen belangstelling om hem uit te dagen.
Gelet op het grote aantal mannetjes was er duidelijk sprake van een mannenoverschot.
Iets verderop vond ik een andere geschikte plek om het schouwspel te volgen.
Dit tweetal hield elkaar scherp in de gaten (let maar op de ogen), 
de spanning hing in de lucht.
In een fractie van een seconde waren ze in een gevecht gewikkeld.
Het geweld 
barstte op een plek los waar ik vrij zicht op had.

Enkele keren zag ik twee herten die elkaar leken aan te vallen, 
maar ze hielden hun koppen stil op zo'n 20 cm afstand van elkaar.
Daarna volgde een korte stare-down.
Ze besloten vervolgens dat een gevecht geen zin had.
De gebogen lijven, het gesnuif en de in elkaar hakende geweien bleven boeiend om te zien.
De herten moesten toch wat met die hormonen die door hun lijven joegen.
Ze hebben tenslotte niet voor niets naar dit evenement toegeleefd.
Veel gevechten zijn na enkele seconden voorbij, maar dit tweetal ging tot het uiterste.
Gewonden vielen er ook deze keer niet.
De verliezers gingen er telkens als een speer vandoor toen zij doorhadden dat zij de slag verloren hadden.
De overwinnaar wilde natuurlijk wel laten weten dat hij de sterkste was.
De dames hadden ook even oog voor mij, wellicht tevreden dat ik ook oog voor hen had.
Vlak voordat ik terugging  daagde dit tweetal elkaar uit, elkaar zogenaamd negerend.
Het werd geen gevecht maar een achtervolging, waarbij de zwakste zijn best moest doen om een gevecht te voorkomen.
De jeugd werd geïnspireerd en oefende naar hartenlust in de hoop in de toekomst  een serieuze kans te krijgen.
Teruglopend na een show van zo'n 2½ uur kwam ik deze heren tegen.
De eigenaar van de bronstkuil uitgebreid vlaggend om zo te proberen de ander af te bluffen.
Het had indruk gemaakt, want zijn uitdager koos ervoor om rustig weg te lopen.
Het zal wel duidelijk zijn dat de ochtend was omgevlogen met zoveel spektakel.
De bronst is een fenomeen dat over het algemeen veel belangstellenden trekt.
In mijn eentje dit te kunnen volgen, waarbij de herten nagenoeg geen aandacht aan mij besteedden, had ik niet verwacht.
Het was een belevenis.

Ik wil bij deze iedereen bedanken die mijn blog de laatste maanden heeft gevolgd en in het bijzonder degenen die een reactie hebben achtergelaten.
Daar komt nu natuurlijk een bedankje bij voor degenen die mijn uitgebreide verslag van de bronst hebben bekeken en gelezen.