donderdag 3 september 2015

Leg niet op alle slakken zout

Slakken zijn geen dagelijkse kost, ook niet op blogs.
In augustus ben ik twee bijzondere soorten tegengekomen die ik interessant vond en niet alleen om te fotograferen.

De eerste is de hierboven afgebeelde wijngaardslak, de ander de barnsteenslak.
Wijngaardslakken zijn zeldzaam in Nederland.  Ze staan op de lijst van beschermde dieren.
Ze komen voor op kalkrijke gronden zoals die in Zuid Limburg maar ook in de duinstreek, bijvoorbeeld in de AWD, voorkomen.
Ze treffen het niet, want ze horen bij de eetbare slakken, die ook bij de mens populair zijn.
Het lichaam van een wijngaardslak kan wel 12 cm lang worden.
Slakken, die men ook wel buikpotigen (Gastropoda) noemt, horen bij de weekdieren.
Slakken kunnen goed klimmen, ook al doen ze dat langzaam.
Het blijkt dat ze voor klimmen een andere soort slijm gebruiken dan wanneer ze zich op een vlakkere ondergrond verplaatsen.
De wijngaardslak (Helix pomatia) behoort bij de tuinslakken.
Ze hebben drie paar uitsteeksels waarvan er twee paar goed zichtbaar zijn, zoals bijvoorbeeld op de bovenstaande foto.
Het minst zichtbaar zijn de flappen rond de mond, waarmee ze kunnen proeven en geuren van de grond kunnen waarnemen.
De uitsteeksels of antennes noemt men ook wel tasters.
Bij de wijngaardslak kunnen de kortste tasters 5 mm lang worden. 
Met deze tasters onderscheiden ze smaken.
De ogen van een slak zitten aan het uiteinde van de langste tasters, die wel 20 mm lang kunnen worden.
Zo krijg je de indruk dat ze zich voortdurend verbazen over wat er om hen heen te zien is.
Zou hier de uitdrukking "Ogen op steeltjes" vandaan komen?
Het zwarte puntje dat aan het eind van de tasters te zien is, is de retina (het netvlies). 
De twee langste paren tasters kunnen worden ingetrokken.
Terwijl ik druk bezig was voelde ik dat ik achter mijn rug bekeken werd.
Toen ik achterom keek zag ik deze damherthinde, op hooguit 3 m afstand.
Ik had absoluut niet gemerkt dat ze achter mij was komen staan.
Met haar kop een beetje schuin keek ze mij aan, en liep daarna - in mijn fantasie hoofdschuddend - rustig weg.
De opname is gemaakt met mijn macrolens en ik heb niet gecropt.
Een heel ander soort slak is de barnsteenslak (Succinea putris). 
Ik zag een aantal van deze slakken op een zonovergoten ochtend in Leyduin.
Mijn aandacht werd direct getrokken door de gekleurde ringen om de langste antennes.
Deze slakken zijn te vinden langs de waterkant waar ze een voorkeur hebben voor riet en andere waterplanten.
Hier lijkt er een zich over een soort waterglijbaan te verplaatsen.
De gekleurde ringen zijn dan wel decoratief, de slak had ze liever niet gehad.
De slakken van het geslacht Succineidae waartoe de barnsteenslak behoort blijken gevoelig te zijn voor de ongeslachtelijke larve van een parasitaire worm (Leucochloridium paradoxum).
Als de slak met de parasiet besmet is geraakt komen de problemen.
De knotsvormige uitsteeksels die de parasiet vormt komen ten dele in de antennes van de slak terecht.
Als de slakken niet door vogels worden opgegeten zullen de knotsvormige uitsteeksels openbarsten.
Toen ik ze over blaadjes en stengels zag schuiven, keek ik dus naar zieke slakken met hun verkleurde antennes.
Deze slak leek mij vol verbazing aan te kijken.
Als ze door vogels opgegeten worden komen de parasieten na verloop van tijd via de uitwerpselen weer in het milieu terecht.
Daardoor kunnen slakken besmet raken.
Het was een volstrekt toevallige ontmoeting met deze slakjes, die 2-3 cm groot waren.
Voor die tijd kende ik ze nog niet. ook niet van naam.
Een bijzondere pose tot besluit.
Toen ik dit beeld zag moest ik direct denken aan de kop van een sabelantiloop met een takje in zijn bek.
Dit is het mannetje van de sabelantiloop.
Als je de hoorns wegdenkt, zie ik wel een gelijkenis.

Of was ik te lang in de zon geweest?

15 opmerkingen:

  1. Hoi Kees,
    Mooi hoe je al deze slijmerige slakken hebt gefotografeerd. Maar wat moet dat grappig geweest zijn dat dat hert zo dichtbij je was gekomen. Een schitterende foto, met een fantastisch sprekende blik van dat hert met zijn schuine koppie.

    Groeten, Marco

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hallo Kees, dit is weer een mooi blog over de slakken en inderdaad niet zo evident om daar bij stil te staan. Van die parasieten had ik wel eens gelezen. Er kruipt en sluipt zo ook wel veel vreemds rond op deze aardbol en in en op dieren. Je hebt het mooi kunnen fotograferen. Leuk dat je van zo dichtbij benaderd werd door de hinde.
    Groeten,
    Roos

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Echt een mooie blog, vol met wetenswaardigheden over deze slakjes, afgewisseld met onverwachte ontmoetingen.Je macro foto's mogen er zeker zijn, ik geniet er van !

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hooi Kees
    Wat een omhelzing van die slakken het is wel een mooie serie geworden.
    Slakke foto's zie je niet veel op de blogs erg mooi.
    Groetjes Herman.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat een bijzondere en informatieve serie is dit weer, Kees.
    Maar als ik eerlijk ben, moet ik zeggen dat de foto van het hert mij het meest aanspreekt. Geweldige foto. Leuk ook je beschrijving hiervan. Ze zal je zo dicht genaderd zijn omdat je heel geconcentreerd met iets anders bezig was. Nieuwsgierigheid. Bijzonder moment.
    Hartelijke groet, Corrie

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Slakken zie je inderdaad niet zo vaak voorbij komen in blogjes e.d., maar toch kunnen ze best fraaie platen opleveren. Je moet er alleen wel even de tijd voor nemen! Wijngaardslakken zijn best imposante diertjes,je ziet ze hier in de buurt ook best veel.De barnsteensl;akken heb ik nooit zo goed bekeken als jij, kennelijk, want die knotsvormige antennes zijn me nooit opgevallen. Zal eer eens opletten. Interessante info trouwens! Je hebt er echt studie van gemaakt!
    Groet, Dick

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wat een interessante blog Kees, die wijngaardslakken zie je inderdaad in AWD en Kennemerduinen wel eens, imposante slakken door hun grote formaat.
    De barnsteenslak vind ik wel fotogenieker, mooie beelden heb je daar van gemaakt. Van die parasitaire worm had ik al eens eerder foto's gezien, niet zo best voor de slak, maar wel heel fascinerend om te zien, en je hebt dit verschijnsel heel mooi en duidelijk vastgelegd,

    Groet Loes

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Prachtige foto's zie ik hier op je blog, via Helma kwam ik hier terecht.
    En ik kom beslist nog eens terug.
    Groetjes Tinie

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Mooie en leerzame slakkenserie! De wijngaardslak vind ik altijd al mooi als ik hem - vooral in Limburg - tegenkom, maar van die barnsteenslak kende ik het bestaan niet; ik zal voortaan beter opletten of ik hem ergens tegenkom!

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Hoi friend!!!.. :-))) Fine!!! .. Peculiar images of these beautiful snails .. The amber color is very nice ... Regards

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Wat een mooie en boeiende blog Kees. Knappe foto's heb je gemaakt van beide soorten, die nogal van uiterlijk en formaat verschillen. Heel interessant ook alle informatie die je weer bijeen hebt vergaard, ik heb al eens vaker gezegd dat ik dat in je blogs waardeer dat je er vaak zulke leuke wetenswaardigheden aan toevoegt en niet te vergeten je eigen fantasie, leuk je verhaal over het hert, ik zie haar al hoofdschuddend weglopen...
    Natuurkieker Coby

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Hoi Kees,
    Veel informatie bij je slakjes, heel leuk! De tuinslakken staan mooi op de foto, maar ik heb het niet zo op die bleekneuzen ;-) De Barnsteenslakjes zijn met die kleur-ringen prachtig! Jammer van die parasieten. Je uitsmijter( foto 19) is een mooie foto, wat een fraaie houding! Maar......de topper van deze blog vind ik toch wel de macro-opname van de damherthinde! Een juweeltje ;-)
    groetjes,
    Maria

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Hoi Kees,
    die wijngaardslakken ben ik inderdaad ook tegengekomen en ik heb ze ook in Limburg gezien. Je hebt er trouwens wel hele mooie en heldere foto's van gemaakt. Leuk die hinde achter je rug hahaha.... echt een leuke onverwachtse ontmoeting. De barnsteenslak (Succinea putris) vind ik echt super. Heel mooi op de foto gezet en heel mooi omschreven. Die antennes zijn inderdaad heel bijzonder van kleur. Echt gave serie Kees.
    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Hai Kees,

    Zo, weer wat geleerd. En ik dacht eerst dat het wel hele mooie slakjes waren, maar jouw uitleg maakt alles duidelijk. Hoewel de slakjes dus gewoon ziek zijn, heeft het jou wel een paar superfoto's opgeleverd. Nummer 16 is schitterend. Kleine scherptediepte en de gekleurde antenne vlijmscherp in beeld. Echt mooi. Ook een hele mooie serie van de wijngaardslak. Ik dacht altijd dat dit een veel voorkomende soort was, want ik zie ze behoorlijk veel in mijn tuin. De foto van het hertje is hilarisch. Je ziet het diertje echt zo kijken, van wat doet die idioot nou?
    Prachtig.

    Groet,
    René

    BeantwoordenVerwijderen
  15. I think the deer was wondering what you were doing. It's amazing that the snails are such good climbers.

    BeantwoordenVerwijderen