vrijdag 14 juni 2019

Berkutchi en Kok Boru

Berkutchi en Kok Boru, Kirgizisch voor Arendjager en "Dode geit polo".
Als kennismaking met Kirgistan geef ik hier direct een confrontatie met de folklore van deze voormalige Sovjet republiek,
gelegen in Centraal Azië. 
Een 15-daagse rondreis door dit nog nauwelijks door toeristen ontdekte land was een regelrechte belevenis.

In deze post laat ik wat beelden zien van eeuwenoude gewoontes in dit vlakbij China gelegen land.

Het loont de moeite om de beelden in de vergroting te bekijken.
De lightbox in Google werkt om een voor mij onduidelijke reden helaas nog steeds niet.
Met Firefox of Internet Explorer lukt het wel.




Arendjagers trainen van oudsher steenarenden  (Golden Eagle, Aquila Chrysaetos) voor de jacht. Een jager moet zelf een steenarend vangen of een jong uit een nest zien te bemachtigen. Dat is een levensgevaarlijke klus waarbij al de nodige slachtoffers gevallen zijn. Een steenarend kan mensen namelijk zodanig verwonden dat ze erdoor dood gaan. 
De arendjager is  de enige die contact met de vogel heeft, hem traint, voert en verzorgt. Na een jaar of 3-4 is de vogel er klaar voor om in de winterperiode - van eind oktober tot eind februari - mee op jacht te gaan om hazen, vossen, wolven en lynxen te vangen. Ze zorgen dan voor voedsel en bont. In de zomermaanden moet de jager zeker 3 uur per dag aan de vogel besteden om een goede band op te bouwen en de vogel te trainen.


De arendjager sprak tijdens de demonstratie geen woord.
Zijn vader legde in vloeiend Kirgizisch uit op welke manier de arendjager te werk gaat.
Gelukkig hadden wij een Kirgizische gids die zijn verhaal in het Engels vertaalde.
Het beroep van arendjager wordt overigens van vader op zoon doorgegeven.
De vogel heeft het grootste deel van de tijd een kap over de ogen, waardoor hij rustig blijft.
Hier lijkt hij zijn begeleider wat duidelijk te maken.





We kregen een demonstratie van de training.
Er werd een vossenvacht aan een lijn bevestigd en een eind verderop neergelegd.
Op het moment dat de tweede man aan het touw gaat trekken, haalt de arendjager de kap van de ogen van de arend en laat hem gaan.


Steenarenden hebben een lengte van 80-93 cm, een spanwijdte van 190-225 cm en een gewicht van 3-6 kg.
De jager moet dus een krachtige arm hebben om de steenarend te dragen.
Op weg naar de berghelling waar de vogel wordt losgelaten.
Op de helling haalt de jager de kap weg en de arend gaat in de aanval op de bewegende prooi.
Hebbes. Er bovenop.
De arend houdt de prooi natuurlijk goed vast maar doet er verder niets mee en wacht op de jager.
Hij slaakte een triomfkreet.
En nog een keer.
Hij kreeg de kap weer op zijn kop nadat hij eerst stukjes vlees had gekregen als beloning.
De heren maakten zich klaar voor een tweede ronde.
Opnieuw een geslaagde aanval, zoals ook wel te verwachten was.
Het was niet mínder indrukwekkend hoe de arend toesloeg.
De jager haalde hem van de "prooi" af en ........
 ..... gaf de arend zijn beloning.
Voor het levensonderhoud zijn de arenden niet meer zo belangrijk als in het verleden, maar men wil wel de traditie in stand houden.
Hoe indrukwekkend is deze vogel!
Een prachtige vogel met een krachtige snavel.
Tegen zo'n snavel en de grote klauwen maken weinig  prooidieren een kans.
Uit respect krijgt de steenarend na 20 jaar  zijn vrijheid weer terug.
Dat is wel wennen voor zowel de vogel als de jager.
In het wild worden steenarenden ca. 25 jaar oud.


KOK BORU
Op dezelfde middag kregen wij een korte demonstratie van Kok Boru, "dode-geit-polo".
Dit is een populaire sport - de belangrijkste zelfs - die in Kirgistan en omringende landen veel beoefend wordt.
Er worden zelfs World Nomad Games georganiseerd, waarbij Kok Boru een vast onderdeel is.
Kirgistan is in 2016 en 2018 de winnaar geworden.
Voor demonstraties zoals wij die gehad hebben gebruikt men geen dode geit maar een soort zak,
 die ongeveer hetzelfde gewicht zal hebben als de dode geit.
Bij officiële wedstrijden begint men met een officieel ritueel, inclusief gebed, waarna de kop van de geit van de romp gescheiden wordt. 
Daarna wordt de wond dichtgenaaid en is de geit klaar voor de wedstrijd.
De geit moet in een soort rond doel, de kazan, gedeponeerd worden.
Iedere partij heeft een eigen doel.
Een kazan is meestal omhuld met autobanden, alleen niet op deze plaats.
De teams moeten proberen de dode geit in het doel van de tegenstander te gooien.
Er is meestal geen vast aantal deelnemers, en hoewel de speelduur meestal 3x20 minuten is, wordt hier ook wel van afgeweken.
Het kan er ruig aan toe gaan.
Er vallen nogal eens gewonden, zowel bij de mensen als bij de paarden.
Het winnende team krijgt de geit.
De geit wordt klaargemaakt en door het winnende team (en eventuele genodigden) opgegeten.
Men beschouwt het als een eer om hieraan deel te mogen nemen.
Voor uitgebreide informatie over deze nationale sport is dit een aantrekkelijke link:
Degene die de geit (of de dummy) te pakken heeft zal behoorlijk wat moeite hebben om de geit in het doel van de tegenstander te krijgen.
Met één hand vast houden is bijna niet te doen, maar de geit op schoot of onder een been geklemd op de rug van het paard zal beter gaan.
Enkele veteranen waren bereid om ons een indruk van de sport te geven. 
De spelers zijn meestal veel jonger, terwijl ouderen als scheidsrechter gaan optreden.
Zijn hoofddeksel is gedecoreerd met yurts, de traditionele tenten.
Er werd ons een indruk gegeven die wij niet snel zullen vergeten.
Deze oude strijder draagt een hoofddeksel dat veel Kirgizische mannen nog dragen, zeker buiten de steden.







16 opmerkingen:

  1. What a marvellous experience to witness these ancient cultural practices. You must have been thrilled with the whole trip.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hoi Kees.

    Erg indrukwekkend.
    Mooi de tradities nog in eren te houden.
    Lijkt mij mooi om dit in het echt te kunnen zien.

    Groettie van Patricia.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hoi Kees,
    Wow, ik ben er stil van!! Wát een indrukwekkend verslag. Wat een prachtige mensen. Je begint al gelijk met een supergave foto van die Steenarend, maar alle close-ups zijn indrukwekkend, wat een beest. Ook dat mantelen over de prooi, ge-wel-dig! Mooi die relatie tussen mens en dier te zien. Ook de serie met paarden is indrukwekkend. Wat heb je dat mooi vastgelegd. Tot slot de twee mannenportretten, mooi!Je hebt wel heel mooi de sfeer weten over te brengen.
    Ik heb er van genoten, dat mag duidelijk zijn ;-)
    Groetjes,
    Maria

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hoi Kees,
    Dat is 'n belevenis om dat mee te maken in dat land van deze schitterende Steenarend, heb je hele mooie opnames van gemaakt. Ben gek van deze soort roofvogels. Ook de bevolking is weer apart hoe ze daar leven met hun traditie en kleding. Heb deze vogel in Zweden Skelleftea gezien in de winter. Vraag mij af of jullie ook in die tenten hebben overnacht lijkt me wel gaaf, 'n hele mooie serie.
    Groetjes Loes

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hoi Kees Geweldige serie is dit.
    groetjes Herman.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hallo Kees, wow en wat een beelden laat je hier zien. Op TV daar eens een heel verslag van gezien en wist dus wel wat ik kon verwachten aan foto's van jouw hand. Prachtig dus. Ik neem aan dat je nog wel meer in petto zal hebben voor ons kijkers.
    Groeten,
    Roos

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wauw, wat een enorme vogel...de steenarend. Prachtig in beeld gebracht, ook mooi met de mensen erbij.
    Zo te zien weer een indrukwekkende reis..
    groetjes Ghita

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hallo Kees, wat een geweldige ervaring om dit mee te maken. Prachtige beelden van een heel bijzondere traditie. De power die zo'n steenarend uitstraalt is indrukwekkend om te zien. Gr. Ben

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ha Kees,
    een fantastische reportage laat je hier zien. Ook al zijn het demonstraties, toch laat het goed zien hoe de mensen hier nog één zijn met de natuur en de dieren.
    Het is een unieke kans om zo'n indrukwekkende arend van dichtbij en in actie te fotograferen. Die kans heb je goed benut. Ook de portretten van de mannen vind ik erg goed gelukt.

    Hartelijke groet, Corrie

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Hoi Kees,
    Wat gaaf om zo'n fantastisch vogel van zo dichtbij te kunnen zien. Heel indrukwekkend.
    Je portretten van die mensen zelf vind ik ook heel erg mooi genomen. Kan zo in de National Geographic. Dat zal een onvergetelijke reis voor je zijn geweest.

    Groeten, Marco

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Hallo Kees
    ein fantastischer Vogel, gross und kräftig, sehr schön zu sehen wie er die Beute
    packt beeindruckend.. toller Bericht über die Kultur der Einheimischen
    Grüsse Frank

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Hoi Kees,
    Rare jongens, die Kirgistanen, zou Asterix gezegd hebben. Maar het heeft je wel een paar mooie portretten van een steenarend opgeleverd.
    Groet, Dick

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Hoi Kees,
    ik wist uiteraard dat je op vakantie was hiernaar toe maar ik had niet verwacht deze beelden daar vandaan te zien. Hele bijzondere beelden en ook bijzondere gebruiken en gewoonten. Heel bijzonder ook dat deze steenarenden van die enorme grote prooien vangen als ze mee op jacht gaan met dit volk. Zo leer ik ook nog eens wat van de wereld en zijn volkeren kennen :-)
    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Hai Kees,

    Als gepensioneerde heb jij het toch maar goed he? Wat een prachtige reis wederom en ik kan mij voorstellen hoe je onder de indruk geweest zal zijn. Toch echt een heel andere wereld. Mooie platen en dito verhaal. Laat de groene fanaten uit de stad dit maar niet onder ogen krijgen :-)
    Wat een fantastische vogels zijn dat en wat moet de jager een ongelofelijk sterke arm hebben.
    Dat dode-geit-polo (of een soort variant daarop) is ook te zien in de film Rambo. Daar deden ze het met een schaap, maar het principe is hetzelfde. Lijkt mij erg gaaf om te zien.

    Groet,
    René

    BeantwoordenVerwijderen