Berkutchi en Kok Boru

Berkutchi en Kok Boru, Kirgizisch voor Arendjager en "Dode geit polo".

Als kennismaking met Kirgistan geef ik hier direct een confrontatie met de folklore van deze voormalige Sovjet republiek,
gelegen in Centraal Azië. 

Een 15-daagse rondreis door dit nog nauwelijks door toeristen ontdekte land was een regelrechte belevenis.

In deze post laat ik wat beelden zien van eeuwenoude gewoontes in dit vlakbij China gelegen land.

Het loont de moeite om de beelden in de vergroting te bekijken.

De lightbox in Google werkt om een voor mij onduidelijke reden helaas nog steeds niet.

Met Firefox of Internet Explorer lukt het wel.

Arendjagers trainen van oudsher steenarenden  (Golden Eagle, Aquila Chrysaetos) voor de jacht. Een jager moet zelf een steenarend vangen of een jong uit een nest zien te bemachtigen. Dat is een levensgevaarlijke klus waarbij al de nodige slachtoffers gevallen zijn. Een steenarend kan mensen namelijk zodanig verwonden dat ze erdoor dood gaan. 

De arendjager is  de enige die contact met de vogel heeft, hem traint, voert en verzorgt. Na een jaar of 3-4 is de vogel er klaar voor om in de winterperiode - van eind oktober tot eind februari - mee op jacht te gaan om hazen, vossen, wolven en lynxen te vangen. Ze zorgen dan voor voedsel en bont. In de zomermaanden moet de jager zeker 3 uur per dag aan de vogel besteden om een goede band op te bouwen en de vogel te trainen.

De arendjager sprak tijdens de demonstratie geen woord.

Zijn vader legde in vloeiend Kirgizisch uit op welke manier de arendjager te werk gaat.

Gelukkig hadden wij een Kirgizische gids die zijn verhaal in het Engels vertaalde.

Het beroep van arendjager wordt overigens van vader op zoon doorgegeven.

De vogel heeft het grootste deel van de tijd een kap over de ogen, waardoor hij rustig blijft.

Hier lijkt hij zijn begeleider wat duidelijk te maken.

We kregen een demonstratie van de training.

Er werd een vossenvacht aan een lijn bevestigd en een eind verderop neergelegd.

Op het moment dat de tweede man aan het touw gaat trekken, haalt de arendjager de kap van de ogen van de arend en laat hem gaan.

Steenarenden hebben een lengte van 80-93 cm, een spanwijdte van 190-225 cm en een gewicht van 3-6 kg.

De jager moet dus een krachtige arm hebben om de steenarend te dragen.

Op weg naar de berghelling waar de vogel wordt losgelaten.

Op de helling haalt de jager de kap weg en de arend gaat in de aanval op de bewegende prooi.

Hebbes. Er bovenop.

De arend houdt de prooi natuurlijk goed vast maar doet er verder niets mee en wacht op de jager.

Hij slaakte een triomfkreet.

En nog een keer.

Hij kreeg de kap weer op zijn kop nadat hij eerst stukjes vlees had gekregen als beloning.

De heren maakten zich klaar voor een tweede ronde.

Opnieuw een geslaagde aanval, zoals ook wel te verwachten was.

Het was niet mínder indrukwekkend hoe de arend toesloeg.

De jager haalde hem van de "prooi" af en ........

 ..... gaf de arend zijn beloning.

Voor het levensonderhoud zijn de arenden niet meer zo belangrijk als in het verleden, maar men wil wel de traditie in stand houden.

Hoe indrukwekkend is deze vogel!

Een prachtige vogel met een krachtige snavel.

Tegen zo'n snavel en de grote klauwen maken weinig  prooidieren een kans.

Uit respect krijgt de steenarend na 20 jaar  zijn vrijheid weer terug.

Dat is wel wennen voor zowel de vogel als de jager.

In het wild worden steenarenden ca. 25 jaar oud.

KOK BORU

Op dezelfde middag kregen wij een korte demonstratie van Kok Boru, "dode-geit-polo".

Dit is een populaire sport - de belangrijkste zelfs - die in Kirgistan en omringende landen veel beoefend wordt.

Er worden zelfs World Nomad Games georganiseerd, waarbij Kok Boru een vast onderdeel is.

Kirgistan is in 2016 en 2018 de winnaar geworden.

Voor demonstraties zoals wij die gehad hebben gebruikt men geen dode geit maar een soort zak,

 die ongeveer hetzelfde gewicht zal hebben als de dode geit.

Bij officiële wedstrijden begint men met een officieel ritueel, inclusief gebed, waarna de kop van de geit van de romp gescheiden wordt. 

Daarna wordt de wond dichtgenaaid en is de geit klaar voor de wedstrijd.

De geit moet in een soort rond doel, de kazan, gedeponeerd worden.

Iedere partij heeft een eigen doel.

Een kazan is meestal omhuld met autobanden, alleen niet op deze plaats.

De teams moeten proberen de dode geit in het doel van de tegenstander te gooien.

Er is meestal geen vast aantal deelnemers, en hoewel de speelduur meestal 3x20 minuten is, wordt hier ook wel van afgeweken.

Het kan er ruig aan toe gaan.

Voor de liefhebbers: www.rferl.org/a/kyrgyzstan-sport-kok-boru/29877769.html

Er vallen nogal eens gewonden, zowel bij de mensen als bij de paarden.

Het winnende team krijgt de geit.

De geit wordt klaargemaakt en door het winnende team (en eventuele genodigden) opgegeten.

Men beschouwt het als een eer om hieraan deel te mogen nemen.

Voor uitgebreide informatie over deze nationale sport is dit een aantrekkelijke link:

https://www.divergenttravelers.com/kok-boru-kyrgyzstan/

Degene die de geit (of de dummy) te pakken heeft zal behoorlijk wat moeite hebben om de geit in het doel van de tegenstander te krijgen.

Met één hand vast houden is bijna niet te doen, maar de geit op schoot of onder een been geklemd op de rug van het paard zal beter gaan.

Enkele veteranen waren bereid om ons een indruk van de sport te geven. 

De spelers zijn meestal veel jonger, terwijl ouderen als scheidsrechter gaan optreden.

Zijn hoofddeksel is gedecoreerd met yurts, de traditionele tenten.

Er werd ons een indruk gegeven die wij niet snel zullen vergeten.

Deze oude strijder draagt een hoofddeksel dat veel Kirgizische mannen nog dragen, zeker buiten de steden.