Wintergasten 2015-2016

Het zal niet meevallen om bijzonderheden van de winter van 2015-2016 te herinneren, hoewel er flinke verschillen zijn tussen Oost en West Nederland zijn geweest.

Grote zaagbekken, brilduikers en wilde zwanen zullen zich wel eens afgevraagd hebben waar ze terechtgekomen zijn,
onder andere gelet op de vele regen en vaak tamelijk harde wind.

Volgens mij zijn de meeste wintergasten dit jaar ook eerder op de terugweg dan andere jaren.
Dat past volledig bij de constatering dat de natuur dit jaar 6 weken voor ligt op schema.
Zij moeten natuurlijk wel weer op tijd thuis zijn.

Ik kreeg de indruk dat ze ook minder talrijk waren.

Van de afgelopen maanden had ik nog wat foto's die ik niet eerder heb laten zien.
Het leek mij aardig om daar een verzamelblog van te maken.

De eerste foto doorbreekt de manier om zaagbekken bij voorkeur af te beelden.
Het deed mij denken aan een schilderij, ook al door de achtergrond.

Een vrouwelijke grote zaagbek zag ik voor het eerst van mijn leven in Finland, in de vorige eeuw.

Ze worden daar isokoskelo genoemd; in het Latijn heten ze Mergus merganser.

Opmerkelijk genoeg zag ik daar uitsluitend vrouwtjes, meestal in het gezelschap van een sliert jongen ( het was zomer).

De mannen schitterden door afwezigheid.

De eerste keer dat ik de opvallend gekleurde mannetjes zag was in de AWD.

Grote zaagbekken (in het Engels Goosander) houden niet van zout water, in tegenstelling tot middelste zaagbekken.

Het water in de Oostzee en Finse Bocht heeft echter een zoutgehalte van ca. 1%, terwijl dit in bijvoorbeeld de Noordzee 3% is.

Een laag zoutgehalte vinden ze blijkbaar geen probleem.

Ze houden dus vooral van zoet water en in mindere mate van brak water.

Een van de Nederlandse streeknamen voor de grote zaagbek is overigens boterbuik.

De vrouwtjes, gezegend met een fraaie kuif, zijn 's zomers alleenstaande moeders die de zorg hebben voor hun pullen,
soms wel 10-12 stuks.

De pullen klauteren als ze de kans krijgen wel eens op de rug van hun moeder, net zoals bij futen gebeurt.

Er is dus flink wat concurrentie als ze met zijn twaalven zijn.

Daarnaast heeft moeder vanzelfsprekend lang niet altijd zin in pullen op haar rug.

De vaders nemen het ervan in de zomer. 

Mannen zijn dan onder elkaar, geen last van drukke kinderen om hun heen.

Met de wind in de rug fungeert de omhoogstekende staart als het ware als een zeil waardoor ze extra stuwkracht krijgt.
In Nederland nestelen ze niet.
Ze vinden het leefklimaat hier niet aantrekkelijk genoeg.
Ze trekken na de winter weer terug naar Scandinavië.

Het is een flinke uitdaging om mooie beelden te maken van een landende of opstijgende zaagbek.

Bij een landing moet je toevallig op de juiste plek zijn,
bij het wegvliegen hoop je steeds weer dat je op het juiste moment hebt scherpgesteld en afgedrukt.

Ook al ben ik met deze plaat niet ontevreden, het kan en moet nog veel mooier.
Ik hoop ze nog eens te zien opvliegen waarbij ze naar mij toe vliegen.

Opmerkelijk vond ik dat in februari een zaagbek vrouwtje vlak bij haar partner plat op het water ging liggen,
zoals ook futenvrouwtjes op hun nest doen in het voorjaar.
Het was te ver weg voor een foto.
Kort daarna vlogen ze weg, dus ik kreeg geen herkansing.

Jammer dat deze schitterende vogels in de zomer hier niet blijven.
Ze nestelen bij voorkeur in een holte in een boom, vlakbij een rivier of meer.
Als er onvoldoende holten in bomen te vinden zijn zoeken ze vaak een geschikte plek tussen rotsen of in holen.
Nederland heeft op dit gebied dus niet veel te bieden.

Tot de familie van de zaagbekken behoren ook de nonnetjes (Mergus albellus), de kleinste leden van de familie.
Ik heb deze winterperiode slechts twee vrouwelijke nonnetjes gezien, maar ik vind de foto's ervan niet mooi genoeg om hier te laten zien.

Met brilduikers (Bucephala clangula) had ik meer geluk.
In eerdere blogs heb ik al enkele beelden laten zien.

Dit is het vrouwtje.
Als ze vliegen schijnen ze met hun vleugels een tingelend geluid te maken.
Mij is dat tot dusverre nog niet opgevallen.
Het komt wel in een streeknaam terug: men noemt ze namelijk wel eens belduiker.
In het Engels noemt men ze Goldeneye, wat bij het mannetje het duidelijkst te zien is:

Af en toe kan je hun kenmerkende baltsgedrag zien, vooral als de dagen warmer worden.
Soms zie je ze in groepen bij de Zuidpier van IJmuiden.
Broeden doen ze vooral in Noord-Europa.

En dan zijn er natuurlijk nog de wilde zwanen.
Een winter zonder wilde zwanen voelt ongetwijfeld vreemd.
In de zomer van 2014 heb ik ze vaak in IJsland gezien, meestal met een aantal kleine zwaantjes.

In het Engels heten ze Whooper swan, in het Latijn Cygnus cygnus.
Ook wilde zwanen hebben Nederlandse streeknamen zoals Texelaar en Geelbek.

Nog een laatste spiedende blik om te zien of alles veilig is voor het slapen gaan en dan ..........

......... diepe rust.
Als je aan de terugreis begint moet je natuurlijk goed gegeten hebben en goed uitgerust zijn.
Grappig dat ze alle drie op hun linkerpoot staan.

En daar gaan ze dan, terug naar IJsland of één van de Scandinavische landen.
Ik zag ze dit jaar voor het laatst op 3 februari.
Wanneer zien we onze wintergasten weer terug?


Bij deze bedank ik iedereen die mijn blog bezocht heeft.
De reacties stel ik zeer op prijs.